# 👍"शारदोत्सव !":# 💐"हमारी याद आएगी !"😢

 👍"शारदोत्सव !":👌💐

👍"वाचा, फुला आणि फुलवा !":😊
💐"हमारी याद आएगी !"😢

☺️ "प्रत्येकाचे वाचनाची पद्धत वेगळी असते, कोणाला कथा आवडतात, कोणाला कादंबऱ्या तर कोणाला कविता वा इतर साहित्य प्रकार प्रकर्षाने वाचावेसे वाटतात. माझा वाचनाचा पिंड असा आहे की, मला आत्मचरित्रं किंवा व्यक्तिचित्रं णि वैचारिक साहित्य जास्त आवडतं. नवीन माहिती, नवीन कल्पना थोडाफार इतिहास अशा तर्‍हेचे जे काही लेखन असतं त्यामध्ये मी रमतो. अशा प्रकारचं लेखन मला वाचायला फार आवडतं कारण त्यामध्ये आपल्याला देखील स्वतःला तावून-सुलाखून आरशात बघता येतं, विविध काळासंदर्भातील समस्त भवताल मनात अवलोकीला जातो. कथा मला तितक्या आवडत नाहीत, विनोदी लेखन वा तत्सम बाकीचे प्रकार आहे हे माझ्या दृष्टीने बाजूलाच पडतात.😊

👍"नियतकालिकातील पुस्तक प्रकाशनाचा कार्यक्रमाचा घोषवारा दिलेला भाग मी आवर्जून वाचतो. कारण त्यामध्ये काय वाचावे व काय वाचू नये याची जाण येते. पुस्तक प्रकाशनाच्या वेळेस जी भाषणे होतात, त्यातून त्या पुस्तकाचे वैशिष्ट्य तर समजते परंतु ते आपल्याला रुचेल की नाही याचाही निर्णय घेता येतो. हा पुस्तक प्रकाशनाचा वृत्तांत म्हणजे एक प्रकारे त्या पुस्तकाची जाहिरात असते. तो वृत्तांत वाचकाच्या मनावर ठसला तर त्याला आपोआपच आपण हे पुस्तक मिळवावे आणि वाचावे असे वाटू शकते. सहाजिकच मी पुष्कळ वर्षे अशा प्रकाशनांच्या कार्यक्रमांना मुद्दामून हजेरी लावत असे. 😊

👍"रुची दिवाळी अंक'२१ यातील एका पुस्तक प्रकाशनाच्या कार्यक्रमाचा वृत्तांताने माझे लक्ष वेधून घेतले. "हमारी याद आएगी" ते श्री. कुमार सोहनी यांनी लिहिलेल्या पुस्तकाचे प्रकाशन होते. त्या वृत्तांतात सुरुवातीलाच चपखलपणे पुस्तकाची खास वैशिष्ट्ये मांडली आहेत: 

"कुमार सोहनी यांच्या आयुष्यात जी पाच कलावंत माणसं कारणपरत्वे आली होती आणि दिग्दर्शक म्हणून त्यांचा ज्या पाच जणांबरोबर सहवास होता, त्या सर्वाचे त्यांचेशी सूर जुळले. मात्र तो प्रवास अर्धवट टाकून ही पाच माणसं निघून गेली कधीही न परतण्यासाठी. या पाच माणसांच्या सहवासाचा हा कलाप्रवास जो होता, तो जसा मनाच्या आरशात उमटला त्याचे चित्रण लेखकाने या पुस्तकात केलेलं आहे." पुस्तकाचे नांवही किती हृदयस्पर्शी आहे ! ही पाच माणसे म्हणजे मराठी कला विश्वातील दिग्गज मंडळी: डॉक्टर श्रीराम लागू, लक्ष्मीकांत बेर्डे, प्र ल मयेकर, भक्ती बर्वे आणि रमेश भाटकर.

ही पाच नांवे वाचल्याबरोबर आपल्याही मनामध्ये या मंडळींच्या संपर्कात आपण त्यांच्या कलाविष्कार यामुळे कधी आलो होतो याची उजळणी आपोआपच होते आणि या माणसांबद्दलच्या आपल्या आदराच्या भावना अधिकच द्विगुणित होतात. त्या संदर्भात ह्या पुस्तकाला प्रस्तावना लिहीणार्या श्री. पुरुषोत्तम बेर्डे यांनी या पाच व्यक्तिमत्त्वांची वैशिष्ट्ये अगदी अनुरूप शब्दात मांडली. "ती त्यांना पाच पिंपळपाने वाटतात, पुस्तकात जपून ठेवलेली, मात्र एकमेकांशी संबंध नाही. एका पानानंतर एकेक ठेवावं अशी ती आहेत. डॉक्टर लागू चिंतनशील तत्त्वचिंतक, लक्ष्मीकांत बेर्डे लोकाभिमुख हे आगळंवेगळं कॉम्बिनेशन आहे. लक्ष्मीकांत पूर्ण अँडिशन करणारा तर डॉक्टर लागू लेखकाची कंसातील वाक्यही प्रमाण मानणारे. भक्ती बर्वे मिश्कील आणि कायम तजेलदार अभिनेत्री, तर रमेश भाटकर यांसारखा 

कवीमनाचा संवेदनशील आणि हिरो म्हंटल्यावर जगाने टॉप अँगलनं बघणारा असा. सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे जणु अग्निकुंड असलेले प्र ल मयेकर, एक जळजळीत व्यक्तिमत्व, असे हे पाच कलावंत.प्रलंबरोबर ट्युनिंग होणं, हे एखाद्या गवयाचं तानपुऱ्याची जसे ट्युनिंग होतं तसं व्हायला हवं." श्री. बेर्डे यांनी ही निरीक्षणे या पाच कलावंतांच्या बाबतीत मांडली, ती आपल्या मनात रुजून जातात.

असा, गेलेल्या माणसांबद्दलचा वृत्तांत वाचला की मन थोडं कसनुसं व व्यथित होतं. वाटतं की, अरे आत्ता आत्ता तर ही सारी माणसं आपल्यात होती, आपल्या भावविश्वाला अधिकाधिक समृद्ध करत होती, आगळेवेगळे अनुभव देत होती आणि समाधानाचे चार क्षण आपल्या पदरात टाकत होती. परंतु ती आता पुन्हा कधीही दिसणार नाहीत, ही भावना आपल्याला विषण्ण करते. 

खरंच माणूस जेव्हा असतो, तेव्हा तो आपण गृहीत धरतो, त्याचं अस्तित्च कदाचित आपण विसरूनही जातो. पण माणूस जेव्हा निजधामाला जातो, पहाता पहाता होत्याचा नव्हता होतो, तेव्हा एक प्रकारची पोकळी आपल्या मनात निर्माण होते. नंतर जेव्हा त्याचा पुन्हा आठव येतो, तेव्हा पटतं की, खरंच विख्यात नाटककार शेक्सपीयरने म्हटल्याप्रमाणे "जग ही रंगभूमी आहे", असं आपोआप वाटून जातं. अशी जातीवंत, मनस्वी कलावंत माणसं दुनियेच्या रंगमंचावर येतात आणि जातात, पण आपला कायमचा ठसा रसिक मनांवर उमटवून जातात. 

शेवटी "हमारी याद आएगी" एवढंच म्हणणं आपल्या हाती असतं.

धन्यवाद
सुधाकर नातू