"नियतीचा संकेत': ग्रहाच्या महादशा:

"नियतीचा संकेत: ग्रहांच्या महादशा":                                                   सुधाकर नातू

"तुम्हीच, तुमच्या जीवनाचे शिल्पकार, हे खरे आहे कां?":

विशिष्ट काळात विशिष्ट निर्णय व क्रुती होते आणि त्यातून तुमचे भवितव्य घडते. ह्या सगळ्यामागे तुमच्या मनाची त्या त्या वेळी असलेली स्थिती जबाबदार असते. सातत्याने गतीमान असलेल्या सूर्यमालेतील ग्रहस्थितीनुसार ती तशी स्थिती प्रभवित होते कां, ह्यावर सुरवातीच्या प्रश्नाच्या उत्तराची सत्यासत्यता अवलंबून आहे.

एकाच दिवशी, एकाच वेळी , एकाच ठिकाणी जन्मलेल्या बाळाचे भागदेय सारखेच असते का? बहुतेक, हेच सत्य असावे:
मानसिक स्थितीनेच आपले भवितव्य अधिक घडते. दैवी शक्ती ही मनाला फक्त तथास्तु म्हणत असावी.

सर्वांना जीवनात सुख व दु:खाचे उन्हाळे वा पावसाळे अनुभवावेच लागतात. सदा सर्वकाळ कधीही कोणीही कायम सुखी वा दु:खी नसतो. आयुष्य हे खरोखर एक कोडे आहे, त्यातील चढ उतार प्रत्येकासाठी वेगवेगळ्या वेळचे आणि पूर्णतः भिन्न असतात. ज्योतिष ह्या कोड्याचा उलगडा प्रत्येकाच्या आयुष्यात जन्मवेळेनुसार असणार्या चंद्राच्या विशिष्ट राशीतील अंशात्मक स्थितीवरुन काढल्या जाणार्या ग्रह-महादशांच्या साखळीच्या सहाय्याने करते. हा आपला महादशांचा प्रवास आपली यशापयशाची अवस्था दाखवतो.                                   

महादशा:

जन्मवेळच्या चंद्र ज्या राशीत ज्या नक्षत्रात, जसा अंशात्मक स्थितीत असतो, त्यावरुन कोणत्या ग्रहाची महादशा कशी सुरू होणार ते पंचांगातील कोष्टकावरून गणित करून काढता येते. प्रथम राशी तसेच नक्षत्रसमुहावरून जीवनात प्रथम कोणत्या ग्रहांची महादशा येते त्याचे कोष्टक पाहू. प्रत्येक ग्रहाची विशिष्ट कालखंडाइतकीच महादशा असते.

#मेष-सिंह-धनु: सुरवातीची केतु महादशा
#व्रुषभ-कन्या-मकर: सुरवातीची रवि महादशा
#मिथून-तूळ-कुंभ: सुरवातीची मंगळ महादशा
#कर्क-व्रुश्चिक-मीन:सुरवातीची गुरू महादशा.
ह्या प्रत्येक राशीसमुहाला सारख्याच क्रमाने ग्रहांच्या महादशा येतात.

ग्रहांच्या महादशांचा क्रम व कालखंड असे:
१ केतु:७वर्षे २ शुक्र: २० वर्षे ३रवि: ६ वर्षे
४चंद्र:१० वर्षे ५मंगळ: ७ वर्षे ८राहू:२०वर्षे
९ गुरु:१६वर्षै १० शनी:१९वर्षे
११बुध: १७वर्षे

आता नक्षत्रसमुहावरुन कोणत्या ग्रहाची महादशा येते ते पाहू:
१ क्रुत्तिका-उत्तरा-उत्तराषाढा: रवि ६ वर्षे
२ रोहिणी-हस्त-श्रवण: चंद्र १० वर्षे
३ म्रुग-चित्रा-धनिष्ठा: मंगळ ७ वर्षे
४ आर्द्रा-स्वाती-शततारका: राहू १८ वर्षे
५ पुनर्वसु-विशाखा-पूर्वाभाद्रपदा: गुरु १६ वर्षे
६ पुष्य-अनुराधा-उत्तराभाद्रपदा: शनी १९ वर्षे
७ आश्लेषा-ज्येष्ठा-रेवती: १७ वर्षे बुध
८ मघा-मूळ-अश्विनी: केतु ७ वर्षे
९ पूर्वा-पूर्वाषाढा-भरणी: शुक्र २० वर्षे

आपण कोणत्या ग्रहाच्या महादशेपासून आपला जीवनारंभ करतो, ते आपल्या जन्मनक्षत्राप्रमाणे वरील माहितीनुसार समजेल. प्रत्येक नक्षत्र १३अंश व २० कला इतके असते. आपल्या जन्म चंद्राच्या अंशात्मक स्थितीवरुन आपल्या नक्षत्रात किती अंश व कला जन्मचंद्र आहे ते प्रथम काढावयाचे. त्याप्रमाणे जर, १३अंश २० कलांसाठी नक्षत्रासाठी जितकी वर्षे त्या ग्रहाची महादशा, तर ह्या जन्मचंद्राच्या अंश नक्षत्रांंसाठी अगोदरच किती वर्षे महादशेची संपली ते उमजू शकते. उरलेली वर्षे, महिने दिवस त्या ग्रहाची महादशा आपणास असेल. शिवाय काही पंचांगात चंद्राच्या अंशात्मक स्थितीनुसार कोणती महादशा किती असेल त्याचे सुलभ कोष्टकही पाहता येईल. वरील क्रमवारीप्रमाणे, त्या ग्रहाच्या पुढच्या ग्रहाची पूर्ण महादशा त्यानंतर येईल. त्यापुढे त्यापुढच्या ग्रहाची.. अशा पद्धतीनुसार आपली महादशांची साखळी काढता येते.

जीवनरेखा व महादशांची साखळी:                                                                                         जीवन हा जणु रेल्वेचा प्रवास आहे मुंबई ते दिल्ली आणि पूर्ण अंतर आहे वरील सर्व महादशांच्या कालखंडाच्या बेरजेचे, अर्थात १२० वर्षे. तुम्ही जन्मता कुठल्या महादशेत त्यावरून तुमचे ह्या प्रवासातील सुरवातीचे स्थानक कोणते, ते लक्षात येईल. कोण नाशिकला चंद्रमहादशेपासून, तर कोण जळगावला मंगळ महादशेपासून सुरवात करेल. म्हणूनच प्रत्येकाची महादशेची साखळी वेगळी व त्याप्रमाणे जीवनातील चढ उतार वेगळे. त्यांची तीव्रता तुमच्या पत्रिकेतील ग्रहमानाप्रमाणे बरी मध्यम वा चांगली असेल.

शुक्र बुध व गुरु ह्या ग्रहाच्या महादशा सर्वसाधारणपणे चांगली फळे देतात. तर रवि  चंद्र महादशा पत्रिकेतील शुभाशुभ स्थितीनुसार बरी वा वाईट फळे देतील. शनीची महादशा संमिश्र तर राहू केतुच्या महादशा कसोटी पहाणार्या असे ढोबळ अनुमान मांडता येईल. कुणाचे बालपण तर कुणाची प्रौढावस्था खडतर असेल, तर दुसर्या कुणाचे तारूण्य वा वार्धक्य सुखसमाधानाचे असू शकते ते त्या वयात येणार्या ग्रहाच्या महादशेनुसार. असे हे जीवनातील सुख वा दु:खाचे कोडे ग्रह महादशांच्या साखळीशी निगडीत आहे.

अंतर्दशा :

ग्रहाची महादशा जितक्या वर्षांची असते, तिचे परत सर्व ग्रहांच्या अंतर्दशा, त्याच प्रमाणात त्याच क्रमाने येतात. म्हणजे शुक्राची 20 वर्षे महादशा एकूण 120 वर्षांपैकी, म्हणून शुक्राच्या महादशेत प्रथम शुक्राची अंतर्दशा एकूण विस वर्षाच्या एक षष्ठांश म्हणजे 3वर्षे 4महिने, त्यापुढे रविची अंतर्दशा अशा प्रमाणे पुढे चंद्र, मंगळ... अंतर्दशा येतील. ह्या सर्वांची बेरीज विस वर्षै असेल. पुढे शुक्राच्या विस वर्षांच्या महादशेत सर्व ग्रहांच्या अंतर्दशा किती असतात, ते पंचांगातील कोष्टकावरून दिल्या आहेत:

शुक्राच्या 20 वर्षे महादशेत ग्रहांच्या अंतर्दशा-
ग्रह         अंतर्दशा
शुक्र   3वर्षे 4महिने
रवि     1वर्ष
चंद्र     1वर्ष 8महिने
मंगळ   1वर्ष 2महिने
राहू      3वर्षे
गुरू      2वर्षे 8महिने
शनी     3वर्षे 2महिने
बुध       2वर्षे 10महिने
केतु       1वर्ष 2महिने
एकुण   20 वर्षे.

सुक्ष्मदशा: व्यावहारिक उपयोग:

आता प्रत्येक ग्रहाची अंतर्दशा प्रत्येक ग्रहाच्या सुक्ष्मदशेत तशीच त्याच प्रमाणात, त्याच क्रमाने विभागली जाते. सुरुवात अर्थातच ज्याची अंतर्दशा असेल त्याच्या सुक्ष्मदशेपासून होईल. हल्ली कंम्पुटराईज्ड पत्रिका करून मिळतात. त्यात तुमच्या जीवनातील सुरवातीपासून अखेरपर्यंत येणाऱ्या महादशा अंतर्दशा सुक्ष्मदशा तारीखवार दिलेल्या असतात. त्यावरुन तुम्हाला वर्तमानात ह्या दशांची स्थिती कळेल. चालू व जवळच्या आगामी काळातील परिस्थितीचा बरा मध्यम चांगला असा अंदाज तुम्ही घेऊ शकता. त्याप्रमाणे आपल्या अपेक्षा व प्रयत्न ह्यांच्यात सुयोग्य समतोल साधणारे बदल नेहमी करू शकता.

ज्योतिष व महादशा ह्यांचा असा व्यावहारीक जीवन अधिक काबूत ठेवण्यासाठी उपयोग करू शकता. तसेच आपल्या कुटूंबियांच्या महादशा आदि समजून घेऊन त्यांनाही मार्गदर्शंन करू शकता. कठीण व उत्तम असे चक्र सातत्याने जीवनात कां चालू असते, त्याचा उलगडा ह्या महादशांवरील विवेचनावरून ध्यानात येईल अशी आशा आहे.

शुभम् भवतु
सुधाकर नातू माहीम मुंबई16
Mb 9820632655